Chính sách thuế mới, được ban hành qua Nghị định 70/2025/NĐ-CP và Nghị quyết 198/2025/QH15, đang tạo ra một bước ngoặt lớn, yêu cầu các hộ kinh doanh trong lĩnh vực thủy sản phải thay đổi để thích ứng. Trọng tâm của những thay đổi này là việc bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử và xóa bỏ hình thức thuế khoán, nhằm tăng cường minh bạch và thúc đẩy quá trình chính quy hóa hoạt động kinh doanh.

Lộ trình và các mốc thời gian quan trọng
Theo quy định mới, các hộ kinh doanh thủy sản cần đặc biệt lưu ý các mốc thời gian sau để có sự chuẩn bị phù hợp:
• Từ ngày 01/06/2025: Các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm hoặc thuộc diện kê khai thuế bắt buộc phải chuyển sang sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế.
• Trước ngày 31/12/2025: Khuyến nghị chuyển đổi từ khoán sang kê khai hoặc doanh nghiệp. Thời hạn để các hộ kinh doanh còn đang áp dụng hình thức thuế khoán phải chuẩn bị lộ trình chuyển đổi, hoặc chuyển sang phương pháp kê khai hoặc chuyển đổi mô hình thành doanh nghiệp.
• Từ ngày 01/01/2026: Hình thức thuế khoán chính thức bị xóa bỏ theo Nghị quyết 198/2025/QH15. Các hộ kinh doanh sẽ phải chuyển sang phương pháp kê khai hoặc chuyển đổi mô hình thành doanh nghiệp.
Các hộ kinh doanh nên nắm rõ các mốc lộ trình quan trọng.
Lợi ích về thuế khi chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp
Để khuyến khích quá trình chuyển đổi, Chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách ưu đãi hấp dẫn, đặc biệt về thuế, cho các hộ kinh doanh khi chuyển lên mô hình doanh nghiệp.
Về thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN): Doanh nghiệp nhỏ và vừa, nếu thành lập mới từ hộ kinh doanh, có thể được miễn thuế TNDN trong 2 năm đầu, và giảm 50% số thuế TNDN trong 4 năm tiếp theo, nếu đáp ứng điều kiện tại Nghị quyết 198/2025/QH15. Lưu ý, nội dung ưu đãi áp dụng cho một số loại hình doanh nghiệp, không tự động áp dụng cho tất cả các hộ kinh doanh thủy sản.
Việc hoạt động dưới tư cách doanh nghiệp còn mang lại nhiều lợi ích khác. Doanh nghiệp có thể khấu trừ thuế GTGT đầu vào nếu đủ điều kiện. Ghi nhận các chi phí hợp lý như: tiền lương, vận chuyển, kho bãi, khấu hao,… khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp, theo quy định tại Luật thuế hiện hành.
Những khó khăn và tiếng nói từ người trong cuộc
Việc áp dụng chính sách thuế mới đang mở ra một giai đoạn chuyển đổi nhưng cũng đặt ra những yêu cầu mới và các hộ kinh doanh cũng cần có thời gian để thích ứng.
Cụ thể, việc áp dụng hóa đơn điện tử có mã từ ngày 01/06/2025 đang thúc đẩy các hộ kinh doanh, đặc biệt là các đại lý có mặt hàng giá trị thấp, tìm kiếm các giải pháp vận hành hiệu quả hơn để đáp ứng quy định. Quá trình này, cùng với việc thực hiện các nghĩa vụ khác như bảo hiểm xã hội, đang định hình lại cách thức quản lý và vận hành của các hộ kinh doanh theo hướng chuyên nghiệp hơn.
Tiếng nói từ thực tế cho thấy một tinh thần sẵn sàng tuân thủ và mong muốn được hỗ trợ. Chia sẻ với chúng tôi, bà Trần Thị Thanh Trúc, một chủ đại lý tại Vĩnh Long, cho biết: “Nộp thuế là trách nhiệm, nhưng trước nhiều quy định mới thì chúng tôi cũng không khỏi lo lắng. Mong muốn có những hướng dẫn và quy trình cụ thể hơn, đặc biệt là với các mặt hàng có giá trị thấp, để việc chuyển đổi lên doanh nghiệp và kinh doanh được thuận lợi.”

Việc thiếu kinh nghiệm về kế toán, tài chính cũng khiến nhiều chủ hộ bối rối.
Một thách thức khác là rào cản về kiến thức, khi nhiều chủ hộ thừa nhận họ thiếu kinh nghiệm về tài chính, kế toán, dẫn đến lúng túng khi phải tuân thủ các quy định mới. Dù có các buổi tập huấn hỗ trợ đã được tổ chức bởi cơ quan thuế và các hiệp hội ngành nghề, nhưng phạm vi tiếp cận còn hạn chế, nhất là với hộ kinh doanh vùng sâu vùng xa.
Chính sách thuế mới là động lực thúc đẩy hộ kinh doanh hoạt động minh bạch hơn, từ đó tăng khả năng tiếp cận vốn ngân hàng, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng và cạnh tranh bình đẳng với các doanh nghiệp có pháp nhân. Để tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro, việc chủ động cập nhật quy định, trang bị kiến thức và xây dựng một lộ trình chuyển đổi rõ ràng ngay từ bây giờ là yếu tố quyết định sự thành công của mỗi hộ kinh doanh trong giai đoạn mới.